Socrates in Sneek – Over de dialoog

In een socratische dialoog onderzoeken we het onzichtbare.

Niet de wereld van dingen die we kunnen zien en vasthouden, maar de wereld van begrippen en ideeën. Bijvoorbeeld: vertrouwen, moed, beginnen enz. enz.

We denken te weten wat deze woorden betekenen. Toch bedoelt ieder er iets anders mee. Ik vergelijk het met een logo. Een logo is vaak een abstract beeld. Een boodschap dat abstract weergegeven wordt. Bijvoorbeeld het logo van Albert Heijn: iedereen (her)kent het. Maar de betekenis verschilt. Voor de één is het een winkel op de hoek voor de noodzakelijk boodschappen, voor de ander een plek van ontmoeting, voor weer een ander een bedrijf waar men nooit komt. Hetzelfde beeld, verschillende betekenissen.

De grot van Plato

Wie aanwezig was bij de opening van het nieuwe seizoen van Socrates in Sneek (op zaterdag 6 september 2025) herkent het gezamenlijk kijken naar een abstract beeld (bijvoorbeeld het logo van AH). We zitten als het ware in de grot van Plato. We kijken naar de wand en zien schaduwen voorbijtrekken. En we nemen die vanzelfsprekend aan voor de werkelijkheid.

In ieders leven komt een moment dat je je afvraagt: waar kijk ik eigenlijk naar?

We draaien ons om. We onderzoeken.

Dat is wat we in de dialoog doen:

* We draaien ons om.

* We stellen vragen.

We onderzoeken: Wat betekent vertrouwen (of moed, of beginnen enz. enz.)voor mij? Dat doen we door te kijken naar een concrete eigen ervaring waarin het te onderzoeken thema een rol speelt. Op deze manier onderzoeken we hoe we in het leven staan. Komen mijn denken en handelen overeen?

Onderzoek naar jezelf

In de dialoog onderzoeken we:

* Wat vind ik belangrijk?

* Is mijn handelen daarmee in lijn?

* Hoe geef ik dat vorm in mijn leven?

Zo komen we bij de woorden van Socrates: Ken uzelf.

Wanneer je jezelf kent, leef je je eigen leven. Wanneer je jezelf niet kent, leef je misschien naar wat een ander belangrijk vindt.

Bij Socrates in Sneek werken we aan de kunst van het leven.

Nieuw denken

Kern van een socratische dialoog is zelfonderzoek: Ken u zelf. In gesprek met anderen en onder begeleiding van een gespreksleider onderzoek je welke waarden en principes richtinggevend zijn in je leven. Voor dat onderzoek is een open houding nodig:

1. luisteren en niet meteen je mening geven

2. vragen stellen vanuit het besef dat je het antwoord niet weet

3. opschorten van je oordeel

4. maak ruimte voor nieuw denken (ga voorbij aan het oude)

Vrije kunsten

Bij Socrates in Sneek verkennen we 3 vrije kunsten: Dialectica, retorica en grammatica (onderzoeken, overtuigen en schrijven).

Dialectica

Een dialoog is een bijzondere vorm van gesprek, namelijk een onderzoeksgesprek. Een dialoog voeren is een kunst, een discipline, die eisen stelt aan de deelnemers, een zekere bekwaamheid vergt en een bepaalde houding. Niet ieder gesprek is een dialoog. Een dialoog is een expliciet, gezamenlijk onderzoek. Het is het gesprek over wie 'wij' zijn en wat 'wij' te doen hebben in optima forma.

Retorica

Retorica is de kunst van het vrijmoedig in inspirerend spreken. Argumentaties ondersteunen met indringende voorbeelden. ze raken de kern. Ze raken de ander. Bijzaken schuiven naar de achtergrond. De een moedigt de ander aan. Ieder voelt zich verantwoordelijk om alle aspecten van een vraagstuk tot hun recht te laten komen.

Grammatica

Gramma betekent letterlijk inkerven. Grammatica is de kunst van het 'kerven', het schrijven. Het is het vermogen woorden te vinden die een indruk achterlaten, een afdruk van de geest, alsof ze erin gekrast worden. Woorden met zeggingskracht raken in ons geheugen gegrift.

Uit: Vrije ruimte, praktijkboek. Jos Kessels, Erik Boers en Pieter Mostert

Socratische Catering – Filosofie op locatie

(bijvoorbeeld op kantoor of aan de keukentafel)

Met Socratische Catering brengen we de dialoog naar jouw locatie. Een ervaren gespreksleider begeleidt een verdiepend gesprek, gebaseerd op concrete vragen of dilemma’s. Filosofie wordt praktisch en toegankelijk, met ruimte voor reflectie en bezinning. Een unieke kans om samen met collega's, vrienden, of familie stil te staan bij wat echt belangrijk is.

Filosofie als ambacht – voor iedereen.